Dördüncü zamanın ilk dönemine buzul çağı denir. Dünya'daki buzulların tamamı bu dönemde oluşmuştur. Soğuk ve az yağışlı bir dönem olan bu devirde oluşan buzullar, Kutuplardan Ekvatora doğru, yükseklerden de dağ eteklerine doğru inmiştir.
Bu buzullar günümüzde havaların ısınması ile eriyerek kutuplara ve dağ doruklarına doğru çekilerek küçülmüşlerdir.
Türkiye'de buzullaşmaya uğramış yerler Batı Anadolu'da 2200 - 2400 m. yüksekliğe kadar olar yerlerde, Karadeniz'de denize dönük yamaçlarda 2500 m'ye, İç ve Doğu Anadolu'da ise karasallığa bağlı olarak 3000 - 3200 m ye kadar olan yükseltideki yerlerdir.
Buzul şekillerinin görüldüğü dağlarımız şunlardır:
- Toroslarda ==> Bey Dağlan, Bolkar, Aladağ ve Sultan Dağları
- Doğu Karadeniz'de ==> Kaçkar, Giresun, Kop, Mescit ve Yalnızçam Dağları
- İç Anadolu'da ==> Erciyes
- Batı Anadolu'da ==> Uludağ
Buzulların Oluşturdukları Yer Şekilleri Şunlardır:
1. Aşındırma Şekilleri:
a) Sirk (Buz yalağı): Buzulların doğuş yerlerinde oluşan aşınma çukurlarıdır. Bu çukurlarda eriyen kar ve buzul suları birikerek "sirk gölleri"ni oluşturur.
b) Buzul Vadileri: Enine profilleri "U" şeklindedir. Bunlara tekne vadi de denir. İnişli çıkışlı vadilerdir.
c) Hörgüç Kayalar: Buzulların hareketi sırasında rendelenme, torpillenmeyle kubbemsi şekil almış kayalardır.
d) Asılı Vadi: Ana buzul vadisine göre daha yukarda kalan, küçük buzulların oluşturduğu vadilerdir.
2. Biriktirme Şekilleri:
Buzullar aşındırdıkları maddeleri, hareketlerine bağlı olarak sürükleyerek taşır ve biriktirirler. Bu biriktirme ile oluşan yığınlara moren (buzultaş) denir.
Not: Günümüzde üzerinde buzul olan dağlarımız; Kaçkar, Ağrı, Buzul (Cilo), Erciyes ve Bolkar dağlarıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder